Oświadczenie  organizacji pozarządowej
w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska.

Sz. P.

Senator Stanisław Gogacz

Przewodniczący Komisji Ustawodawczej Senatu

Imieniem Stowarzyszenie Przyjazne Lotniska oświadczamy, że:

I. wydłużenie terminu zawitego z art. 129 ust. 4 Prawa ochrony środowiska do okresu 5 lat jest wystarczające,

II. przywrócenie poszkodowanym terminu na ponowne zgłoszenie roszczeń (art. 2 projektu) jest zgodne z zasadami sprawiedliwości i równości wobec prawa,

III. adresatem roszczeń z art. 129 Prawa ochrony środowiska nie jest Skarb Państwa, samorząd terytorialny ale przedsiębiorstwa prowadzące zakłady uciążliwe dla środowiska naturalnego i okolicznej ludności.

Szanowny Panie Przewodniczący

1. Stowarzyszenie Przyjazne Lotniska z siedzibą w Krakowie w zakresie celów statutowych zajmuje się ochroną środowiska poprzez strzeżenie zasady zrównoważonego rozwoju w realizacji przedsięwzięć infrastrukturalnych związanych z rozbudową i eksploatacją portów lotniczych na terenie Polski. Stowarzyszenie podejmuje różnorakie działania: uczestniczy w konsultacjach społecznych przy tworzeniu infrastruktury, prowadzi poradnictwo prawne dla poszkodowanych zatruciem środowiskowym, przedstawia stanowiska organom administracji odpowiedzialnym za projekty infrastrukturalne, zagospodarowanie przestrzeni, ochronę środowiska.
2. Wskazujemy, że problem zbyt krótkiej prekluzji roszczeń dostrzeżony przez Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Trybunał Konstytucyjny w sprawie o sygn. akt K 2/17, jest rzeczywistą barierą dla prowadzenia zrównoważonej polityki w zakresie rozwoju przedsięwzięć uciążliwych dla środowiska.
3. Wskazujemy przykładowo, że wedle naszej wiedzy zdecydowana większość właścicieli gruntów obciążonych hałasem z Portu lotniczego im. Jana Pawła II w Krakowie, nie zgłosiła roszczeń w terminie przewidzianym przez niekonstytucyjny art. 129 ust. 4 Prawa ochrony środowiska.
4. Stowarzyszeniu znany jest problem sąsiadów Portu Lotniczego im. F. Chopina w Warszawie, który rozwija się, mimo że na przestrzeni lat 2003 – 2011 trzykrotnie utracił tytuł prawny do korzystania ze środowiska. Jednocześnie zakład ten nie zaspokaja roszczeń wielu swoich sąsiadów z powołaniem na art. 129 ust. 4 Prawa ochrony środowiska.
5. Stowarzyszeniu znana jest sytuacja sąsiadów Międzynarodowego Portu Lotniczego „Katowice” w Pyrzowicach. Zarządzająca lotniskiem spółka GTL S.A. powołuje się na art. 129 ust. 4 Prawa ochrony środowiska odmawiając zaspokojenia roszczeń swoich sąsiadów.
6. Z uwagi na powyższe Stowarzyszenie popiera projekt zmiany Prawa ochrony środowiska w zakresie wydłużenia poszkodowanym terminu zawitego na zgłaszanie roszczeń.
7. Stowarzyszenie zwraca uwagę, że to sytuacja właścicieli nieruchomości, którzy nie zdążyli zgłosić swoich roszczeń w zbyt krótkim terminie, była przyczyną wszczęcia przez Rzecznika Praw Obywatelskich procedury podważenia zgodności z Konstytucją art. 129 ust. 4 Prawa ochrony środowiska.
8. Mając powyższe na uwadze, Stowarzyszenie uznaje, że art. 2 projektu nowelizacji, ustanawiający termin na ponowne zgłoszenie roszczeń, czyni zadość zasadom sprawiedliwości. Jest bowiem oczywiste, że aby wyrok Trybunału Konstytucyjnego, mógł odnieść rzeczywisty skutek wobec podmiotów pokrzywdzonych niesprawiedliwą regulacją, to nowela musi zawierać przepis przejściowy pozwalający na naprawę szkód z przeszłości.
9. W ocenie Stowarzyszenia rozwiązanie przewidziane przez art. 2 projektu nowelizacji spełnia wymóg zapewnienia równego traktowania podmiotów przez prawo. Odmienne uregulowanie, w szczególności odmówienie ochrony dla właścicieli gruntów już poszkodowanych przez niekonstytucyjną regulację z art. 129 ust. 4 Prawa ochrony środowiska z jednoczesnym jej przyznaniem dla właścicieli objętych dyspozycją art. 1 i 3 projektowanej noweli, byłoby dyskryminacją. Celnie ujęto ten problem w uzasadnieniu projektu.
10. W ocenie Stowarzyszenia w sposób błędny oceniono przewidywane skutki regulacji dla budżetu państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego. Sprawy przeciwko Skarbowi Państwa lub samorządom na gruncie art. 129 ust. 1 i 2 Prawa ochrony środowiska mają charakter incydentalny. Rzeczywistymi adresatami roszczeń z tej ustawy są przede wszystkim zakłady zawsze znacząco oddziałujące na środowisko wymienione w art. 135 ust. 1 i 2 ustawy a w szczególności spółki zarządzające portami lotniczymi. Podmioty te winny dysponować środkami na zaspokojenie roszczeń swoich sąsiadów pochodzącymi z opłat hałasowych pobieranych od przewoźników na podstawie rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie opłat lotniskowych.

Zarząd Stowarzyszenia

Przyjazne Lotniska