Porady prawne

PORADNIK

Dochodzenie odszkodowań związanych z działalnością portów lotniczychna podstawie art. 129 ustawy prawo ochrony środowiska

Wstęp

Niniejszy poradnik przedstawia podstawowe informacje związane z dochodzeniem roszczeń odszkodowawczych od podmiotów zarządzających lotniskami na podstawie art. 129 ust. 2 p.o.ś. w zw. z art. 136 ust. 3 p.o.ś. [ustawa z dnia 29 kwietnia 2001 roku prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2001, Nr 62, poz. 627, ze zm.), dalej: p.o.ś.] w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania wokół lotnisk.

W pierwszej części opisano w sposób ogólny procedurę dochodzenia roszczeń według przepisów prawa obowiązujących w dniu sporządzenia poradnika, czyli 9 września 2015 roku.

Druga część natomiast przedstawia szczegóły postępowań prowadzonych przeciwko Międzynarodowemu Portowi Lotniczemu im. Jana Pawła II Kraków-Balice sp. z o.o., jak również porusza występujące w tych sprawach problemy.

Informacje ogólne

Zgodnie z art. 129 p.o.ś. właściciel, współwłaściciel, użytkownik wieczysty, lub osoby posiadające prawa rzeczowe na nieruchomościach (np. służebności) położonych na obszarach ograniczonego użytkowania (dalej: OOU) mogą dochodzić odszkodowań za szkodę poniesioną w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania, wynikającą ze spadku wartości nieruchomości położonej w tym obszarze, jak też z konieczności poniesienia kosztów rewitalizacji akustycznej nieruchomości dalej: uprawniony).

Obszar ograniczonego użytkowania ustanawiany jest akcie prawa miejscowego (np. uchwale sejmiku wojewódzkiego). Powodem utworzenia tego obszaru jest charakter działalności prowadzonej przez lotnisko, która powoduje, że na terenie znajdującym się wokół niego, standardy jakości środowiska, w tym przypadku w zakresie ochrony przed hałasem, nie mogą być dotrzymane. Dana nieruchomość powinna znajdować się, choćby częściowo, w granicach obszaru ograniczonego użytkowania, by możliwe było dochodzenie odszkodowania od podmiotu obowiązanego, którym zgodnie z art. 136 ust. 2 p.o.ś. jest ten, którego działalność spowodowała wprowadzenie ograniczeń w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania (dalej: obowiązany).

Procedura dochodzenia odszkodowania

Terminy

Należy pamiętać, że dochodzenie odszkodowania obowiązanego, ograniczone jest czasowo. Zgodnie bowiem z art. 129 ust. 4 p.o.ś. z roszczeniami można wystąpić do obowiązanego w okresie 2 lat od wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. Po upływie tego terminu, obowiązany może skutecznie, również w postępowaniu przed sądem, uchylić się od zapłaty odszkodowania.

Przez wystąpienie z roszczeniem, zgodnie z przyjętą przez Sąd Najwyższy interpretacją, należy rozumieć np. złożenie w sądzie pozwu o zapłatę odszkodowania, lub wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, jak również wysłanie bezpośrednio do podmiotu obowiązanego do wypłaty odszkodowania wezwania do zapłaty. Należy pamiętać, że o ile w przypadku składania pozwu i wniosku o zawezwanie do próby ugodowej liczy się data złożenia pisma na dzienniku podawczym sądu lub nadanie go przesyłką poleconą w placówce Poczty Polskiej, o tyle wezwanie do zapłaty kierowane bezpośrednio do podmiotu obowiązanego powinno być doręczone przed upływem 2-letniego terminu do tego podmiotu.

Skuteczne zachowanie w/w terminu, powoduje iż następnie możliwe jest skuteczne dochodzenie roszczenia aż do upływu10-letniego terminu przedawnienia. Oznacza to, że uprawniony ma 10 lat na złożenie pozwu w sądzie przeciwko obowiązanemu.

Kwota odszkodowania

W pismach wymienionych powyżej, których złożenie stanowi wystąpienie z roszczeniem należy określić kwotę odszkodowania, której uprawniony się domaga. Nie jest możliwe dowolne wskazanie tej kwoty. Musi być ona poparta dowodami – np. prywatną opinią biegłego do spraw szacowania spadku wartości nieruchomości w związku z wejściem w życie OOU.

Co ważne, sądy orzekające w sprawach o odszkodowanie na podstawie art.129 ust. 2 p.o.ś. w zw. z art.136 ust.3 p.o.ś. wskazują, że koszty rewitalizacji akustycznej należą się uprawnionemu nawet wtedy, jeżeli jeszcze się ich nie poniosło i nawet jeśli nie zamierza się nich ponieść. Nie ma bowiem żadnych przepisów, które zezwalałyby jakiemukolwiek podmiotowi, w szczególności zarządzającemu lotniskiem, do kontrolowania wydatkowania kwot uzyskanych jako odszkodowanie.

Koszty dochodzenia roszczeń

Należy mieć na uwadze, że dochodzenie odszkodowania od obowiązanego jest związane z poniesieniem pewnych kosztów, których wysokość jest zmienna w zależności od przebiegu danej sprawy.

W pierwszej kolejności będą to koszty związane ze sporządzeniem prywatnej opinii biegłego rzeczoznawcy, który oszacuje wartość szkody powstałej na nieruchomości w związku z wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania. Niemożliwym jest jednak określenie z góry ile będzie wynosiło wynagrodzenie dla biegłego za sporządzenie prywatnej opinii, gdyż zależy od rodzaju nieruchomości, nakładu pracy i ceny jego usług.

Złożenie do sądu wniosku o zawezwanie do próby ugodowej podlega opłacie w wysokości 40 zł. Nieopłacenie będzie wiązało się ze zwrotem takiego wniosku przez sąd i brakiem wywołania jakichkolwiek skutków prawnych. Jeżeli wniosek składany jest przez profesjonalnego pełnomocnika (np. adwokata) należy również uiścić opłatę skarbową od pełnomocnictwa mu udzielonego w kwocie 17 zł.

W razie braku dobrowolnej zapłaty odszkodowania przez obowiązanego można wystąpić do sądu z pozwem o zapłatę. Właściwym w takiej sprawie jest sąd miejsca położenia nieruchomości.

Decydując się na skierowanie sprawy na drogę sądową, należy mieć na uwadze, że wysokość kosztów jakie będzie trzeba w związku z tym ponieść, mogą być różne w zależności od przebiegu postępowania. Stałymi kosztami, które muszą zostać poniesione przez uprawnionego są: opłata od pozwu (wynosi 5% wartości odszkodowania, którego uprawniony się domaga) i koszty opinii biegłych sądowych (biegłego rzeczoznawcy i biegłego ds. konstrukcji budowlanych, o którego należy zawnioskować w pozwie). Dodatkowo, jeżeli osoba ubiegająca się o odszkodowanie korzysta z pomocy profesjonalnego pełnomocnika (np. adwokata), jest zobowiązana uiścić opłatę skarbową od pełnomocnictwa (kolejną, ponieważ jest to pełnomocnictwo do działania przed innym sądem niż postępowanie z wniosku o zawezwanie do próby ugodowej) oraz opłacić wynagrodzenie pełnomocnika zgodnie z zawartą umową świadczenia usług prawnych (często możliwe jest ustalenie wypłaty wynagrodzenia po zakończeniu procesu i wypłacie odszkodowania). Po zakończeniu postępowania opłata od pozwu wraz z innymi kosztami procesu jest zwracana uprawnionemu, ale tylko w przypadku wygranej. W razie niemożności poniesienia tej opłaty np. ze względu na trudną sytuację materialną, uprawniony może wystąpić do sądu z wnioskiem o zwolnienie z kosztów sądowych. Możliwe jest także dochodzenie odszkodowania częściami i zminimalizowanie tym samym opłaty koniecznej do uiszczenia przez rozpoczęciem sprawy do ok. 50 zł. Szczegółowo procedura ta została opisana w pkt. IV.2.

Inne koszty postępowania przed sądem stanowi wynagrodzenie biegłych. W tych sprawach powoływanych jest, w zależności od wniosków stron, od dwóch do trzech biegłych, którzy sporządzają opinie służące szacowaniu wartości odszkodowania jaka powinna zostać zasądzona od obowiązanego. Po dopuszczeniu przez sąd dowodu z opinii biegłego należy na wezwanie sądu wpłacić zaliczkę na poczet jego wynagrodzenia. Ostateczny koszt opinii zostanie przedstawiony po jej sporządzeniu. W razie wygrania sprawy, wszelkie koszty poniesione w toku procesu na ten cel, zostaną zwrócone stronie wygrywającej. W razie niemożności zgromadzenia środków na wpłatę zaliczki, uprawniony może domagać się zwolnienia od obowiązku jej uiszczenia składając stosowny wniosek jak przy pozwie.

W przypadku niepomyślnego orzeczenia sądu I instancji, złożenie apelacji wiąże się z koniecznością dokonania opłaty w wysokości 5% kwoty podlegającej zaskarżeniu. Na tym etapie również można dochodzić zwolnienia z obowiązku poniesienia tej opłaty. Osoby uprzednio zwolnione w całości od kosztów sądowych nie muszą ponownie składać wniosku o zwolnienie w przypadku składania apelacji w tej samej sprawie.

W razie wygranej, sąd, poza odszkodowaniem, zasądzi na rzecz uprawnionego od obowiązanego odsetki, koszty procesu, na które składają się również wspomniane opłaty sądowe oraz poniesione koszty opinii biegłych, a także koszty zastępstwa profesjonalnego pełnomocnika według stosownych przepisów.

Należy jednak mieć na uwadze, że w razie przegranej, poniesione koszty nie podlegają zwrotowi, a ponadto należy zwrócić przeciwnikowi koszty procesu, w tym poniesione przez niego wpłaty na wynagrodzenie biegłych. Dodatkowo w przypadku gdy przeciwnik był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika (co najczęściej ma miejsce), sąd zasądzi od przegranego na rzecz przeciwnika zwrot kosztów zastępstwa procesowego, które to koszty wyniosą co najmniej 3.600 zł.

Obowiązek stawiennictwa na rozprawie

W postępowaniu przed sądem na rozprawie co do zasady konieczne jest osobiste stawiennictwo powoda, chyba że w pozwie złożony został wniosek o przeprowadzenie rozprawy pod nieobecność powoda. Brak stawiennictwa na rozprawie może jednak wiązać się z negatywnymi konsekwencjami procesowymi. W razie reprezentacji powoda przez profesjonalnego pełnomocnika, nie jest wymagane osobiste stawiennictwo powoda, gdyż za niego na rozprawie będzie stawał pełnomocnik.

Biegli sądowi

Sąd nie posiada fachowej wiedzy technicznej niezbędnej do ustalenia wartości szkody wyrządzonej na nieruchomości uprawnionego. Dlatego też w pozwie należy obowiązkowo zgłosić wniosek o powołanie biegłych sądowych ds. wyceny nieruchomości (na okoliczność oszacowania spadku wartości nieruchomości związanego z wprowadzeniem OOU), oraz ds. konstrukcji budowlanych (na okoliczność wyliczenia kosztów niezbędnych do poniesienia na rewitalizację akustyczną nieruchomości). Sąd w trakcie postępowania, decyduje o dopuszczeniu dowodów z dokumentów załączonych do pozwu oraz z opinii biegłych, określając kolejność ich przeprowadzania. Jeżeli jest dopuszczony dowód z opinii biegłego akustyka, to z reguły jego opinia jest sporządzana na początku. Sąd określa również dla biegłych termin na sporządzenie danej opinii i wzywa z reguły zgłaszającego dowód o wpłatę zaliczki na poczet kosztów sporządzenia opinii Etap sporządzania opinii biegłych jest najdłuższym etapem postępowania. Każdy z wyznaczonych biegłych przed sporządzeniem opinii dokonuje oględzin nieruchomości (za uprzednim zawiadomieniem o terminie) celem dokonania niezbędnych badań. Biegły, w zależności od specjalności i przedmiotu opinii, którą ma sporządzić, dokonuje stosownych pomiarów, przeprowadza wywiad z właścicielem nieruchomości (przedstawienie projektu budowlanego nieruchomości, pytania o materiały budowlane użyte przy budowie budynku), robi zdjęcia budynku. Zwykle takie oględziny trwają kilkadziesiąt minut. Jedynie oględziny przeprowadzone przez biegłego akustyka mogą trwać dłużej, ponieważ pomiary hałasu wewnątrz budynku są dokonywane za pomocą specjalistycznych urządzeń nawet przez okres dwóch dni.

Po sporządzeniu przez biegłych opinii na piśmie, sąd przesyła odpisy opinii do stron postępowania, ze zobowiązaniem ich do ustosunkowania się do jej treści w określonym terminie (z reguły 14 dni). W przypadku złożenia przez którąkolwiek ze stron zarzutów do opinii sąd wyznacza biegłemu termin na ustosunkowanie się do nich lub wzywa go na rozprawę celem przesłuchania. Następnie sąd może zobowiązać biegłego do dalszego uzupełnienia opinii przez biegłego bądź powołać nowego biegłego, który sporządzi opinię alternatywną. Po przeprowadzonym postępowaniu dowodowym sąd z reguły zamyka rozprawę i wydaje wyrok w sprawie.

W przypadku uwzględnienia powództwa, sąd zasądza odpowiednie odszkodowanie – w oparciu o opinie biegłych, gdyż bierze pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Strona niezadowolona z rozstrzygnięcia może się od niego odwołać składając apelację do sądu II instancji, co do zasady, w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia stronie przez sąd wyroku wraz z uzasadnieniem. W razie braku złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku w terminie tygodniowym od dnia ogłoszenia wyroku, termin na wniesienie apelacji biegnie od dnia, w którym upłynął termin do żądania uzasadnienia.

Po rozpoznaniu apelacji, sąd II instancji może orzec następująco:

  • oddala apelację, jeśli jest bezzasadna zdaniem sądu;

  • zmienia zaskarżony wyrok i orzeka co do istoty sprawy, jeżeli uzna że sąd I instancji wydał błędny wyrok;

  • uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia przez sąd I instancji, najczęściej gdy nie zostały przeprowadzone dowody z opinii biegłych.

Wyrok sądu II instancji jest prawomocny z chwilą jego ogłoszenia. Co do zasady nie podlega on zaskarżeniu. Odwołać się od takiego wyroku można jedynie w drodze tzw. nadzwyczajnych środków zaskarżenia, pod warunkiem spełnienia ściśle określonych prawnie wymagań, np. dla skargi kasacyjnej wartość przedmiotu sporu w sprawie nie może być niższa od kwoty 50.000 zł.

Dochodzenie odszkodowania od Międzynarodowego Portu Lotniczego im. Jana Pawła II Kraków – Balice sp. z o.o.

Informacje ogólne

Obszar ograniczonego użytkowania został utworzony również wokół Międzynarodowego Portu Lotniczego im. Jana Pawła II w Krakowie, na podstawie Uchwały Sejmiku Wojewódzkiego nr XXXII/470/09 z dnia 25 maja 2009 roku w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska Kraków – Balice, która weszła w życie dnia 11 lipca 2009 roku.

W związku z tym, wszyscy właściciele, użytkownicy wieczyści nieruchomości położonych w tym obszarze oraz osoby, którym przysługuje prawo rzeczowe na takiej nieruchomości (np. służebność), uzyskali prawo domagania się od Międzynarodowego Portu Lotniczego im. Jana Pawła II Kraków – Balice sp. z o.o. wypłaty stosownego odszkodowania z tytułu spadku wartości nieruchomości oraz z tytułu konieczności poniesienia nakładów finansowych na dostosowanie budynków do wymogów ustalonych we wskazanej uchwale, polegające przede wszystkim na wygłuszeniu wnętrz budynków. Możliwość skutecznego uzyskania odszkodowania uzależniona była jednak od wystąpienia do władz Międzynarodowego Portu Lotniczego im. Jana Pawła II Kraków – Balice sp. z o.o. z roszczeniem wypłaty wskazanego odszkodowania w terminie do dnia 11 lipca 2011 roku, ponieważ z tą datą upływał ustawowy dwuletni termin od wejścia w życie Uchwały Sejmiku Wojewódzkiego nr XXXII/470/09 z dnia 25 maja 2009 roku w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska Kraków – Balice.

Uprawnieni często dokonywali czynności wystąpienia z roszczeniem poprzez złożenie w sądzie tzw. wniosku o zawezwanie do próby ugodowej (przy sporządzaniu takiego pisma warto skorzystać z pomocy kancelarii prawnej, gdyż prawidłowe jego sporządzenie decyduje o możliwości przystąpienia do dalszych etapów procedury dochodzenia odszkodowania). Po dokonaniu tej czynności, w następnej kolejności kierowano do Międzynarodowego Portu Lotniczego im. Jana Pawła II Kraków – Balice sp. z o.o. wezwania do zapłaty celem umożliwienia dobrowolnej wypłaty odszkodowania oraz oznaczenia momentu rozpoczęcia naliczania odsetki od kwoty odszkodowania, dochodzonych obok tej kwoty. W związku z brakiem uzyskania dobrowolnej wypłaty należnego odszkodowania, wielu uprawnionych, po dokonaniu powyższych czynności zdecydowało się na wniesienie sprawy do sądu.

Aktualnie w krakowskich sądach rozpoznawanych jest ponad sto spraw o wypłatę odszkodowania z tytułu utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania wokół lotniska w Balicach, z czego w wielu sprawach już zakończonych zasądzono odszkodowanie na rzecz uprawnionych w kwocie opiewającej nawet ponad 200.000 zł.

W krakowskich sądach taka sprawa jest rozpoznawana z reguły 3 lata przed sądem pierwszej instancji i około pół roku w drugiej instancji w razie złożenia apelacji (z czego większość czasu zajmuje oczekiwanie na rozprawę). Po złożeniu pozwu w sposób prawidłowy, sąd wyznacza rozprawę zawiadamiając o tym strony. Z reguły na pierwszej rozprawie sąd decyduje o dopuszczeniu dowodów zgłaszanych przez strony w pismach (przez powoda [uprawnionego] – w pozwie, a przez pozwaną [obowiązanego] – w odpowiedzi na pozew), chociaż w krakowskich sądach zdarzały się przypadki oddalenia powództwa już na pierwszej rozprawie w związku z uznaniem przez sąd, że termin wystąpienia z roszczeniem nie został zachowany przez uprawnionego (por. IV.3). W takich przypadkach uprawnieni składali apelacje, jednakże nie zostały one jeszcze rozpoznane na dzień przygotowania niniejszego poradnika.

Koszty prowadzenia spraw

Jak wynika z poprzednich części tego opracowania, koszty postępowania przed sądem, poza opłatą od pozwu wynoszącą 5% dochodzonej kwoty i poza wynagrodzeniem profesjonalnego pełnomocnika wynikającego z indywidualnie zawieranej umowy o świadczenie usług prawnych.

Koszty opinii biegłych w Krakowie oscylowały pomiędzy:

  • 3.000 – 5.000 zł w odniesieniu do biegłego rzeczoznawcy (zaliczka ok. 2.000 zł)

  • ok. 1.500 zł w odniesieniu do biegłego ds. konstrukcji budowlanych (zaliczka ok. 1.000 zł)

  • ok. 10.000 zł w odniesieniu do biegłego akustyka (zaliczkę najczęściej wpłaca pozwany – lotnisko)

Tak jak wspomniano powyżej, wysokość kosztów ponoszonych w procesie może ulegać zmianom. Polskie prawo przewiduje możliwość ubiegania się o zaspokojenie roszczenia pieniężnego w częściach, co pozwala na rozłożenie ciężaru ponoszenia kosztów procesu w czasie, a w razie wygranej nawet ich uniknięcia. Z takiej możliwości często korzystały osoby składające pozwy w krakowskich sądach. Tytułem przykładu – jeżeli zgodnie z opinią prywatną sporządzoną przed wniesieniem pozwu przez biegłego rzeczoznawcę należne odszkodowanie wynosi 100.000 zł, to ubiegając się o całą kwotę w pozwie, uprawniony jest zobowiązany na wstępie zapłacić 5.000 zł opłaty sądowej od pozwu (5% x 100.000 zł). Jeżeli natomiast uprawniony zdecyduje się podzielić swoje roszczenie, może w pozwie domagać się części odszkodowania np. 1.000 zł i wtedy opłata sądowa wyniesie 50 zł, natomiast na późniejszym etapie postępowania (przed upływem terminu przedawnienia) może on rozszerzyć żądanie pozwu o pozostałe 99.000 zł bądź dopiero po wydaniu opinii przez biegłych w toku procesu, stosownie do kwoty wyliczonej tymi opiniami, która może być wyższa lub niższa od tej wskazanej w opinii prywatnej. Rozszerzenie żądania pozwu również podlega opłacie sądowej stosownie do wysokości tego rozszerzenia, jednakże w razie braku jej uiszczenia, sąd zasądzi od ubiegającego się o odszkodowanie obowiązek jej zapłaty w wyroku kończącym postępowanie przed tym sądem, ale jedynie w razie przegranej.

Przeszkody i trudności pojawiające się w trakcie postępowania sądowego

Osoba ubiegająca się o odszkodowanie powinna mieć świadomość tego, że nie zawsze postępowanie sądowe przebiega zgodnie z wcześniejszymi założeniami.

Poniżej przedstawiono niektóre z problemów występujących w praktyce w związku z dochodzeniem odszkodowania z tytułu wprowadzenia ograniczonego użytkowania:

  1. Biegły w swojej opinii może określić wysokość odszkodowania odmiennie do wysokości, której uprawniony domagał się pierwotnie w pozwie, wyliczonej na podstawie prywatnej opinii rzeczoznawcy. Częściej jest to niestety wartość niższa. W takim wypadku sąd przy zasądzaniu odszkodowania bierze pod uwagę wartość wyliczoną przez biegłego powołanego w toku sprawy (por. III.3) co nie stoi na przeszkodzie, aby kwestionować wyliczoną przez niego wartość odszkodowania w toku sprawy.

  2. W przypadku dochodzenia odszkodowania istotne znaczenia ma charakter nieruchomości należącej do uprawnionego. Sądy stoją na stanowisku, że nieruchomości stanowiące tereny zieleni lub grunty rolne nie tracą na wartości w związku z wprowadzeniem ich w obręb obszaru ograniczonego użytkowania. Właściciele nieruchomości o takim charakterze muszą mieć na uwadze to, że szanse wygrania sprawy sądowej są nieznaczne.

  3. Innym problemem występującym w tego typu sprawach jest proceder oddalania przez krakowskie sądy powództw z uwagi na rzekome niedochowanie terminu przez uprawnionego do wystąpienia z roszczeniem, ze względu na niedoręczenie pisma zawierającego wystąpienie z roszczeniem władzom lotniska w taki sposób, aby mogły się one zapoznać z pismem przed upływem ustawowego dwuletniego terminu biegnącego od dnia wejścia w życie aktu wprowadzającego obszar ograniczonego użytkowania, wyznaczonego na dokonanie tej czynności. Takie sytuacje miały miejsce w przypadkach, gdy uprawnieni składali w sądzie wniosek o zawezwanie do próby ugodowej na kilka dni przed upływem tego terminu.

Przykład:

Zawezwanie do próby ugodowej wysłano dnia 8 lipca 2011 roku (termin na wystąpienie z roszczeniem mijał 11 lipca 2011 roku). Doręczenie pisma władzom lotniska następuje w dniu 12 sierpnia 2011 r. i dopiero wówczas się z jego treścią zapoznaje.

Takie stanowisko sądów krakowskich stoi jednak w sprzeczności nie tylko z brzmieniem przepisów ustawy prawo ochrony środowiska, ale również z ich interpretacją dokonywaną przez Sąd Najwyższy wyrażoną w ugruntowanej linii orzeczniczej. Sprawy, w których wystąpił powyższy problem należą do zdecydowanej mniejszości i są one obecnie na etapie postępowania apelacyjnego, z tego względu brak jest rozstrzygnięć w tym przedmiocie.

  1. W przypadku uwzględnienia powództwa Sąd oprócz kwoty odszkodowania zasądza także odsetki, o ile żądanie pozwu je obejmowało. Często pojawiającym się w krakowskich sądach problemem jest określenie terminu, od którego należy naliczać odsetki od kwoty odszkodowania. Z reguły sędziowie zasądzają odsetki od dnia doręczenia wezwania do zapłaty obowiązanemu. Zdarza się jednak, że sądy zasądzają odsetki od dnia wydania wyroku, bowiem podstawą wyrokowania jest stan faktyczny ustalony na dzień wydania wyroku, a zatem podstawą obliczania odsetek jest kwota odszkodowania aktualna na dzień wyrokowania. Zdaniem niektórych sędziów, w przypadku określenia przez biegłego, że wartość szkody uległa pomniejszeniu w związku z upływem czasu (jest niższa w stosunku do wartości szkody wyliczonej przed procesem), odsetki należy liczyć, biorąc za podstawę tę pomniejszoną wartość szkody, wyliczoną na dzień wyrokowania.

Powyżej wskazane przeszkody zazwyczaj nie występowały jednocześnie w jednej sprawie, aczkolwiek zdarzały się stosunkowo często i wpływały znacząco na przedłużenie postępowania sądowego. Ich występowanie w trakcie procesu wynikało z okoliczności, iż wielu sędziów miało rozbieżne poglądy na powyższe kwestie. Często również okoliczności konkretnej sprawy powodowały podnoszenie tych kwestii przez pełnomocników obowiązanego do wypłaty odszkodowania.

Podsumowanie

Należy pamiętać, że nigdy nie mamy do czynienia z dwoma takimi samymi stanami faktycznymi, a polski system prawa cywilnego nie jest oparty na tzw. precedensach. Jeżeli nawet przy podobnej sprawie jeden sąd zasądził odszkodowanie w pełnej wysokości, nie oznacza to, że w innej sprawie wydane zostanie analogiczne rozstrzygnięcie. Przyczyną tego stanu rzeczy z jednej strony mogą być m.in. różne okoliczności poszczególnych spraw, a także poglądy sędziów rozpoznających sprawy.

Z założenia sprawy dochodzenia odszkodowań z tytułu ustanowienia OOU powinny mieć nieskomplikowany i szybki przebieg. Jednak sądy nie mają jeszcze zbyt dużego doświadczenia w tym zakresie, dlatego niejednokrotnie takie postępowanie obfituje w szereg komplikacji. Warto zatem, przy dochodzeniu odszkodowania, skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika np. adwokata.