Kraków, 2019 02 16

Druk sejmowy 3212.

Sz. P.

Poseł Stanisław Gawłowski

Przewodniczący Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej

Oświadczenie  organizacji pozarządowej

w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska.

 

Imieniem Stowarzyszenia Przyjazne Lotniska oświadczamy, że:

I. projekt nie realizuje wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 7 marca 2018 w sprawie K 2/17,

II. projekt realizuje wyłącznie stanowisko branży portów lotniczych a pomija ochronę praw podstawowych osób poszkodowanych,

III. ocena finansowych skutków regulacji jest niewiarygodna i nie poparta rzetelnymi danymi,

IV. wejście w życie ustawy będzie negatywnie oddziaływać na zdrowie, jakość życia i mienie wielu obywateli.

 

Imieniem Stowarzyszenia Przyjazne Lotniska wnosimy o:

I. dokonanie rzetelnej analizy finansowych skutków regulacji dla:

I. Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego,

II. osób prawnych w tym podmiotów gospodarczych zarządzających portami lotniczymi,

III. właścicieli nieruchomości położonych w sąsiedztwie portów lotniczych,

II. uregulowanie kwestii terminu składania roszczeń (w tym roszczeń wygasłych pod rządami niekonstytucyjnej regulacji) z uwzględnieniem powyższej analizy,

III. implementowanie kompromisowego rozwiązania uwzględniającego ochronę praw podstawowych drobnych właścicieli (np. wprowadzenie ogólnego terminu przedawnienia i terminu ponownego zgłoszenia roszczeń w okresie 1 roku od wejścia w życie ustawy).

 

Szanowny Panie Przewodniczący

1. Stowarzyszenie Przyjazne Lotniska w zakresie celów statutowych zajmuje się strzeżeniem zasady zrównoważonego rozwoju w realizacji przedsięwzięć infrastrukturalnych związanych z rozbudową i eksploatacją portów lotniczych na terenie Polski. Stowarzyszenie podejmuje różnorakie działania: uczestniczy w konsultacjach społecznych przy tworzeniu infrastruktury, przedstawia stanowiska organom administracji odpowiedzialnym za projekty infrastrukturalne, zagospodarowanie przestrzeni, ochronę środowiska.
2. Wskazujemy, że problem zbyt krótkiej prekluzji roszczeń, dostrzeżony przez Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Trybunał Konstytucyjny w sprawie o sygn. akt K 2/17, jest rzeczywistą barierą dla prowadzenia zrównoważonej polityki w zakresie rozwoju przedsięwzięć uciążliwych dla środowiska.
3. Wskazujemy, że projekt nowelizacji Prawa ochrony środowiska w obecnym kształcie realizuje postulaty jednej tylko strony sporu, to jest branży przedsiębiorstw zarządzających portami lotniczymi. Projekt jest jednolicie zgodny z postulatami Związku Regionalnych Portów Lotniczych (pismo ZRPL z dn. 8 lutego 2019 r. – w aktach procesu legislacyjnego).
4. W pracach Senatu całkowicie pominięto postulaty podmiotów wyrażających stanowisko poszkodowanych przez działalność przedsiębiorstw zanieczyszczających środowisko (pismo naszego Stowarzyszenia, pismo Wójta Gminy Ożarowice, pismo Stowarzyszenia Przyjaciół Przeźmierowa i Baranowa – w aktach procesu legislacyjnego).
5. W pracach Senatu zignorowano argumenty prawne w tym ocenę: Rzecznika Praw Obywatelskich (zapis Komisji Ustawodawczej, Środowiska, Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej z dn. 12 lutego 2019 r., oświadczenie RPO z dn. 15 lutego 2019r. rpo.gov.pl), Naczelnego Sądu Administracyjnego (Stanowisko Naczelnego Sądu  – w aktach procesu legislacyjnego), senackich ekspertów ds legislacji (uzasadnienie do pierwotnej wersji projektu, wypowiedź mec. Katarzyny Konieczko na posiedzeniu Komisji Ustawodawczej Senatu w dniu 10 stycznia 2019r.).
6.  Uzasadnieniem dla pominięcia interesów drobnych właścicieli nieruchomości w projekcie były wyłącznie argumenty dotyczące dochodów spółek prawa handlowego, samofinansujących się podmiotów zarządzających portami lotniczymi. W tym zakresie ocenę skutków regulacji uznajemy za nierzetelną z uwagi na poniższe:

1. od czasu wydania przez TK wyroku Minister Środowiska nie przeprowadził jakiejkolwiek analizy dotyczącej skali roszczeń drobnych właścicieli, tymczasem TK w uzasadnieniu wyroku wskazał, że art. 129 ust. 4 p.o.ś. pozostawia tymczasowo w mocy aby dać ustawodawcy czas na przygotowanie się do zmiany prawa.

2. dane podawane przez Ministra Infrastruktury i Ministra Środowiska pochodzą wyłącznie od korporacji zarządzających portami lotniczymi i nigdy nie zostały zweryfikowane.

3. dane podawane przez Ministra Infrastruktury i Ministra Środowiska są rażąco niezgodne,

4. wedle danych podanych przez Ministra Infrastruktury suma odszkodowań rzekomo grożących lotnisku Okęcie od 2013 r. wynosi astronomiczną kwotę 90 mld zł (wypowiedź Sekretarza Stanu Mikołaja Wilda podczas posiedzenia Komisji ustawodawczej Środowiska, Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej z dn. 12 lutego 2019r.).

5. jednocześnie wedle pisma podpisanego przez tego samego Mikołaja Wilda z dn. 25 stycznia 2019 r. „specjalistyczne badania wykonane dla Lotniska Chopina, które wykazały, iż utworzenie OOU oraz wynikające z tego konsekwencje, nie wpływają na wartość nieruchomości wokół lotniska” (pismo załączamy), wyniki powołanych specjalistycznych badań z niewiadomych przyczyn nie zostały przez Ministra Infrastruktury przekazane do akt procesu legislacyjnego ani uwzględnione w ocenie skutków regulacji.

6. porównanie między odpowiedzią Ministra Infrastruktury na interpelację 22686 z 2011 r. a ustną informacją Mikołaja Wilda w trakcie prac w Senacie, dot. skali roszczeń do lotniska Okęcie, prowadzi do wniosku, że w ciągu tylko dwóch lat (do 2013 r.) roszczenia mieszkańców rzekomo urosły ponad 1100-krotnie, to nieprawdopodobne (zapis Komisji Ustawodawczej, Środowiska, odp. Ministra Infrastruktury na interpelację 22686).

7. wedle danych podanych przez Ministra Środowiska średnie odszkodowanie przypadające od lotniska Okęcie na jednego właściciela nieruchomości rzekomo wynosi niewiarygodną kwotę ok. 16 mln zł, dane te pochodzą od lotniska Okęcie i nie zostały zweryfikowane (patrz pismo Ministra środowiska z dn. 11 lutego 2019 r. – w aktach procesu legislacyjnego).

8. jednocześnie wedle danych Prokuratorii Generalnej z analizy rzeczywiście zakończonych już postępowań sądowych średnia kwota rzeczywiście zasądzonego odszkodowania dot. portu w Krzesinach i Łasku wynosi ok. 32 tys. zł, różnica jest więc 500-krotna (patrz pismo PG z dn. 8 lutego 2019 r. – w aktach procesu legislacyjnego).

9. jednocześnie wedle nieujawnionego w trakcie prac pisma MI port lotniczy na Okęciu na zaspokojenie roszczeń do 2018 w rzeczywistości wydał zaledwie 15 mln zł (pismo w załączeniu), PPPL zarządzające tym portem osiągnęło w 2018 r. zysk netto w wysokości 397 mln zł, w 2017 r. 272 mln zysku netto, w 2016 r. 205 mln zysku netto.

10. wedle Ministra Środowiska spółce GTL S.A., zarządzającej portem w Pyrzowicach, zagrażać może wypłata odszkodowań w kwotach od 176 do 818 mln złotych, dane te pochodzą od samej spółki, nie zostały zweryfikowane i nie ujawniono metody ich ustalenia (pismo Ministra środowiska z dn. 11 lutego 2019 r. – w aktach procesu legislacyjnego).

11. jednocześnie w aktach procesu legislacyjnego zalega analiza rynku nieruchomości wokół MPL „Katowice” w Pyrzowicach sporządzona przez Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach pod kierunkiem dr Jana Konowalczuka, zgodnie z którą: „Wyniki analizy rynku nieruchomości zabudowanych i niezabudowanych wykonane z wykorzystaniem prostych narzędzi statystyki opisowej nie wskazują na spadek ich wartości rynkowej na skutek wprowadzenia OOU”, analizę sporządzono na zamówienie GTL S.A., z niewiadomych przyczyn wyników analizy w ogóle nie uwzględniono w ocenach skutków regulacji.

12. w ocenach skutków regulacji całkowicie pominięto okoliczność, że podmioty zarządzające portami lotniczymi obowiązane są na podstawie odnośnego rozporządzenia MI w sprawie opłat lotniskowych pobierać tzw. opłaty hałasowe, które winny być przeznaczane na cele związane z ochroną środowiska (a więc również na zabezpieczenie akustyczne budynków mieszkańców), nie oszacowano kwot pobranych w ostaniach latach ani sposobu ich wydatkowania.

13. niektóre korporacje nie ujawniły żadnych danych, np. lotnisko Balice.

7. Ocena skutków regulacji w zakresie jednostek samorządu terytorialnego i Skarbu Państwa jest nietrafna, gdyż pomija okoliczność, że przepis przejściowy t.j. art. 153 ustawy o ochronie przyrody w przeważającej mierze wyklucza kierowanie jakichkolwiek roszczeń w związku z tworzeniem np. parków krajobrazowych czy parków narodowych.

8. W ocenie skutków regulacji pominięto aspekty środowiskowe i zdrowotne związane z faktem, że odszkodowania mają pokrywać koszty zabezpieczenia budynków mieszkalnych sąsiadujących z zakładami zanieczyszczającymi środowisko (art.136 ust. 3 p.o.ś.).

9. Proces legislacyjny w Senacie przebiegał nietransparentnie. Np. senator Stanisław Gogacz prowadząc posiedzenie Komisji w dniu 12 lutego 2019 r. powoływał się na stanowisko Związku Regionalnych Portów Lotniczych, stanowisko to wpłynęło do Kancelarii Ogólnej Senatu dopiero dnia następnego (zapis Komisji Ustawodawczej, Środowiska,  Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej z dn. 12 lutego 2019 r.,  pismo ZRPL – w aktach procesu legislacyjnego).

10. Proces legislacyjny gwałtownie przyspieszył po zgłoszeniu zainteresowania przez porty lotnicze. Pierwotnie termin sprawozdania Senatu planowany był na 2 marca 2019r. Tymczasem poprawki żądane przez MI oraz Związek Regionalnych Portów Lotniczych przegłosowano w dniach 12-14 lutego 2019 r. radykalnie przemodelowując projekt pierwotny, który wyważał interesy obu stron konfliktu.

11. Przypominamy, że drobni właściciele nieruchomości sąsiadujących z zakładami zanieczyszczającymi środowisko naturalne, skierowali w 2016 r. kilkaset wniosków o interwencję do Rzecznika Praw Obywatelskich. To właśnie te postulaty były bezpośrednią pobudką dla skierowania do Trybunału Konstytucyjnego wniosku o zbadanie konstytucyjności art.129 ust. 4 p.o.ś. (oświadczenie RPO z dn. 15 lutego 2019r. rpo.gov.pl).

12. Dlatego Stowarzyszenie uznaje, że aby wyrok Trybunału Konstytucyjnego mógł odnieść rzeczywisty skutek wobec pokrzywdzonych niesprawiedliwą regulacją, to nowela musi zawierać przepis przejściowy pozwalający na naprawę szkód z przeszłości (art. 2 pierwotnego projektu). Tymczasem przepis ten został usunięty na skutek gwałtownego nacisku lobby korporacyjnego.

13. Rozwiązanie przewidujące możliwość zgłoszenia roszczeń z przeszłości może przybrać mniej lub bardziej liberalne formy ale musi zostać przewidziane aby faktycznie wdrożyć wyrok Trybunału Konstytucyjnego i zapewnić realizację zasady zrównoważonego rozwoju.

14. Prawo w Polsce nie powinno być dyktowane przez korporacje. Żądamy uwzględnienia naszego stanowiska w procesie legislacyjnym.

 

Zarząd Stowarzyszenia  Przyjazne Lotniska

Załączniki:

1. pismo Ministra Infrastruktury z dn. 25 stycznia 2019 r. DL-1.054.1.2019, (https://www.slideshare.net/przyjaznelotniska/z08149-o1-1)
2. odpowiedź Ministra Infrastruktury na interpelację 22686., (https://www.slideshare.net/przyjaznelotniska/odp-na-interpelacje)